Alergia na jad owadów - jak ograniczyć ryzyko

Tragiczny wypadek Ewy Sałackiej, która zmarła w wyniku gwałtownej reakcji na użądlenie osy budzi smutek, ale i zrozumiały niepokój wielu osób. "Jednak mimo wstrząsających przypadków śmiertelnych nie ma powodów do paniki" – mówi dr n. med. Jakub Swadźba, Prezes laboratoriów medycznych Diagnostyka Sp. z o. 

Faktem jest, że u około 20% ludności występują reakcje alergiczne po użądleniu przez owady błonkoskrzydłe (czyli np. osy, pszczoły, szerszenie, trzmiele). Reakcje te dzielą się na miejscowe i uogólnione. Objawy miejscowe (obrzęk, rumień, świąd) występują najczęściej i choć bywają dolegliwe, najczęściej nie są niebezpieczne dla życia. Problemy mogą wystąpić w przypadku użądleń w okolice twarzy i górnych dróg oddechowych oraz powikłania w postaci zakażeń.

Objawy uogólnione są bardziej niebezpieczne i mogą mieć różne nasilenie: od pokrzywki, uczucia niepokoju, przez objawy ze strony układu pokarmowego, zamroczenie, duszności, obrzęki stawów aż po tzw. szok (wstrząs) anafilaktyczny, cechujący się przede wszystkim gwałtownym spadkiem ciśnienia krwi, utratą przytomności, a w krytycznych przypadkach prowadzący do zgonu.

Reakcja uogólniona występuje jednak tylko u 0,4-5% populacji, a jej najbardziej dramatyczna postać, kończąca się zgonem jedynie u 0,09-0,45 na milion mieszkańców. Na wystąpienie reakcji uogólnionej bardziej narażone są dzieci, jednak u dorosłych ma ona z reguły cięższy przebieg.

Istnieją jednak sposoby ograniczenia ryzyka. Przede wszystkim trzeba mieć świadomość, czy jest się uczulonym. Aby to określić nie trzeba czekać na użądlenie. Dostępne są dwa rodzaje testów: skórne i badania krwi. Test skórny polega na wprowadzeniu alergenu (roztworu jadu) pod skórę. Jednak u około 2% testowanych mogą wystąpić powikłania, a u 0,4% ciężkie odczyny alergiczne, dlatego muszą być wykonywane w ośrodkach specjalistycznych, koniecznie pod kontrolą lekarza.

Bezpieczną metodą diagnostyczną są badania krwi na obecność swoistych przeciwciał IgE, których występowanie świadczy o ryzyku wystąpienia reakcji alergicznej. Wykonywane są one w większości laboratoriów analitycznych, bez skierowania lekarza czy spełnienia innych warunków (np. nie ma potrzeby przychodzenia na czczo).

W przypadku stwierdzenia alergii na jad owadów należy pamiętać przede wszystkim o profilaktyce i przestrzeganiu zasad bezpieczeństwa, tak aby uniknąć użądlenia. Należy unikać jedzenia (zwłaszcza słodyczy) na świeżym powietrzu, nie odkrywać w miarę możliwości ciała, nie używać zbyt intensywnie pachnących kosmetyków, unikać samotnego przebywania w miejscach gdzie jest duża możliwość ukąszenia (np. wycieczki). Osoby uczulone mogą wyposażyć się w zestaw pierwszej pomocy: pęsetę do usuwania żądła, strzykawkę z adrenaliną, hydrokortizon, lek przeciwhistaminowy czy preparat beta-adrenergiczny w aerozolu. W przypadku ukąszenia w język, co grozi uduszeniem, pomóc może rozpuszczenie w ustach łyżeczki soli kuchennej oraz ssanie kawałka lodu lub szybkie przełykanie bardzo zimnych napojów.

Oczywiście w przypadku wystąpienia reakcji alergicznej należy jak najszybciej zgłosić się po pomoc lekarską.

Osoby pragnące dowiedzieć się więcej na temat możliwości przeprowadzenia badań dotyczących alergii mogą pisać na adres e-mail: [email protected] lub znaleźć informacje na stronie www.diag.pl.

Nie wolno wyciągać żądła pensetą!!!!!!!!!! 

No właśnie - nie wolno - wyciska się wtedy resztkę jadu zawartego w gruczole umieszczonym na końcu żądła. Najlepiej przejechać ostrzem noża po skórze i wyciągnąć żądło nie ściskając gruczołu jadowego. Ktoś kto pisał ten artykuł powinien pogadać z pszczelarzem. Pozdrowienia

niech ktoś powie, jakie substancje oprócz kwasu mrówkowego obecne są 

To ja opiszę troszeczkę ;)) bardziej szczegółowo.

Pęcherzyk jadowy pszczoły ma max pojemność 0.3 ml między 16 - 21 dniem życia. Działanie toksyczne jadu jest uwarunkowane obecnością melityny i apaminy

**** Jad pszczeli

składnik:        % suchej masy:   uwagi:

histamina             1           toksyczność lokaln 

dopamina             

noradrenalina        

aminokwasy             1

oligopeptydy           14

fosfolipidy            5

węglowodany            2

peptydy:

mellityna              60        toksyczna

apamina                2         neurotoksyna

MCD                    2         liberator histaminy

kardiopeptyd           0,7       

secapina               0,5       nieznaczna tokxyczosc

tertiapina             0,1       liberator histaminy    podobny do MCD, powoduje degranulację komórek tucznych, działa słabiej od MCD

enzymy:

fosfolipaza A2         12         trucizna błonowa

lizofosfolipaza        1           

hialuronidaza          2          czynnik rozszerzania

kwaśna fosfataza      

alfa-glukozydaza      

esterazy               

inne:

adolapina              1          znosi ból, blokada metabolizmu kwasu arachidonowego

inhibitor proteazy     0,8        

allergen C            

Fosfolipazy rozkładają fosfolipidy, lecytynę do lizolecytyny. Lizolecytyna i wytwarzane z fosfatydów lizofosfatydy hemolizują krwinki i niszczą tromboplastynę. Fosfolipazy obniżają ciśnienie krwi.

Mellityna - zasadowy peptyd, działa silnie w miejscu użądlenia. Powoduje uwolnienie histaminy. Działa bezpośrednio hemolizująco na czerwone krwinki, zwiększa przepuszczalność naczyń krwionośnych, obniża ciś krwi, powoduje skurcz mięśni szkieletowych, seca i żołądka. Blokuje przewodnictwo nerwowomięśniowe.

DL50=4 mg/kg

Hialuronidaza - enzym, powoduje szybkie rozprzestrzenianie się jadu

Histamina - przekaźnik procesów zapalnych, obniża ciś krwi

Dopamina - przyspiesza akcję serca

***** Jad osy

zawiera oprócz substancji występujących w j. pszczoły, jeszcze:

fosfolipazę B

5-hydroksytryptaminę (5-HT)

kininy (powod. spadek cisnenia krwi)

***** składniki jadów osich

V - Vespula, D - Dolichovespula, S - szerszeń, P - Polistes

składnik:        %suchej masy       pochodzenie

histamina           3-6 %            v, d, s, p

serotonina           1               v, d, s, p

acetylocholina      

katecholaminy       

węglowodany                          s, p

aminokwasy                           v, d, ,s ,p

poliaminy                            v, d, s, p

kininy                               v, d, s, p

mastoparan                           v, s, p

peptyd chemotaktyczny                s

hemolizyna                           v, s

fosfolipaza A i B    6-14            v, d, s, p

hialuronidaza        1-3             v, d, s, p

fosfataza kwaśna                     v, d

f. zasadowa                          v

proteaza                             v, d, s

DNaza                                v, p

cholinoesteraza                      v

histydynodekarboksylaza              v, d

sacharydaza                          s

antygen 5            5-10            v, d, s, p

Vmac 1                               v, d

Vmac 3                               v

mastoparan - degranuluje komórki tuczne. Zasadowy hydrofobowy amid peptydowy, wzmaga transport Ca2+, Na+, K+

---------------------------------------------  

:)) może się komuś przyda

Mogę wypowiedzieć się nt. jadu pszczelego, na innych błonkówkach się nie znam:

Jad pszczeli stanowi mieszaninę różnych związków chemicznych, przede wszystkim białek, które stanowią 57% jego suchej masy. W jadzie oprócz histaminy, fosfolipazy A i hyaluronidazy, znajduje się jeszcze kilka innych toksycznych peptydów, między innymi melitynina i silna neurotoksyna - apamina, a także adolapina. Zawiera też substancje o lipoidalnych właściwościach oraz feromony alarmowe. Ponadto, w jadzie pszczelim stwierdzono obecność kwasu indolowego, fosforowego, palmitynowego i kwasów tłuszczowych oraz choliny i gliceryny. Ze związków mineralnych zawiera m.in.: wapń, magnez, węgiel, fosfor, wodór, azot i siarkę.

Jad jest bezbarwną, szybko schnącą cieczą o słabym, aromatycznym zapachu, gęstości 1,1313 g/cm , odczynie kwaśnym (pH 5-5,5) i smaku kwaśno-gorzkim. Dobrze rozpuszcza się w wodzie i kwasach, a nie rozpuszcza się w alkoholu. W stanie suchym bez dostępu światła i wilgoci może być przechowywany w temperaturze otoczenia przez kilka miesięcy. Optymalną temperaturą przechowywania jest -15 do 2 C. Po zamrożeniu znacznie dłużej zachowuje swoją wartość. Nie traci swoich właściwości w temperaturze 100 C. Największą trwałość ma w postaci liofilizowanej. Pod wpływem promieni słonecznych i w temperaturze 40 C szybko ulega rozkładowi.

Z tego co wiem, osowce maja inny sklad jadu, a pH jest zasadowe.