Medycyna naturalna

Rumianek

Ocena użytkowników:  / 12

SłabyŚwietny 

Szczegóły

Utworzono: piątek, 05, luty 2010 23:49

Mitch Sobczak

Rumianek pospolity

(Mairicaria chamomilla L.)

Inne nazwy: kamelka, kamelki, maruna, marunka, rumen, rumień, macierzą, rumianek polny, rumianek pachnący, rumianek drobny, rumianek prawdziwy, rumianek apteczny, rumianek lekarski, remionk.

Angielska: Wild Chamomile. Francuska: Camomille ordinaire.

Niemiecka: Echte Kamille. Rosyjska: Romaszka aptecznaja. Hiszpańska : Manzanilla.

Należy bez wątpienia do najstarszych roślin leczniczych, a w Euro­pie rozprzestrzenił się jeszcze w czasach przedhistorycznych. Wybitny przyrodnik rzymski — Pliniusz Starszy (23—79) włączył tę roślinę leczniczą do encyklopedii nauk przyrodniczych. Grecki botanik i lekarz z czasów Nerona — służący cezarom rzymskim Dioskorides (I w. n.e.) w swoim pięciotomowym dziele Peri hyles jatrikes (O rzeczach leczniczych) wymienia rumianek pospolity wśród roślin, które nieść miały ze sobą „pożytki medyczne". W ziołowym średniowieczu, kiedy z rumiankiem łączono wiele wierzeń i przesądów (m.in. miał tak jak wiele innych ziół, posiadać moc przeciw demonom) w ogródkach klasztornych i wiejskich zaliczany był nie do kompleksu roślin leczniczych, a do... roślin ozdobnych, gdzie powinien rosnąć obok lilii, róży, rozchodnika, bukszpanu, derenia, goździka, piwonii, kosaćca czy nagietka. Ale oczywiście doceniano również jego medyczne właściwości, a najwięcej ponoć mocy uzdrawiających posiadał rumień zerwany w dniu św. Jana, czyli 24 czerwca.

A skąd rumianek pochodzi? Najprawdopodobniej z południowo-wschodniej Europy. Dzisiaj dziko występuje niemal w całej Europie i Azji, w Ameryce Północnej i Południowej i Australii. O miejscach, w których rośnie w Polsce tak pisze Wiktor Błaszczyk: Na nasypach kolejowych, Na przychaciach i pastwiskach, Na ugorach, nieużytkach I na starych rumowiskach Przy deptakach, suchych łąkach, I przy drogach twardych, bitych występuje drobny kwiatek, To rumianek pospolity (...)

Od siebie już dodam, że często można go spotkać również na polach uprawnych wśród zbóż i roślin okopowych. Ze względu na duże zapotrzebowanie przez przemysł zielarski rumianek w Polsce stanowi jedną z ważniejszych uprawianych na plantacjach roślin leczniczych.

Jest rośliną wyrastającą do wysokości 10—60 cm o nagiej łodydze, silnie rozgałęzionej, na której „siedzą" ułożone skrętolegle liście 2- lub 3-krotnie pierzastodzielne o odcinkach równowąskich. Na szczytach rozgałęzień łodygi białe kwiaty z żółtymi środkami, a właściwie — mówiąc bardziej precyzyjnie — kwiatostany w formie koszyczków o brzeżnych kwiatach białych, języczkowych i licznych żółtych kwiatach rurkowych umiejscowionych w środku kwiatostanu. 1 tutaj uwaga: rumianek pospolity łatwo pomylić z bezpromiennym (nie ma kwiatów brzeżnych językowych, tylko w środku żółtawozielone kwiaty rurkowe), z rumiankiem polnym i psim (obydwa zawierają wewnątrz pełne dno kwiatowe). Roślina kwitnie od maja aż do jesieni, a w uprawach najczęściej na początku czerwca. (Jako ciekawostkę warto wspomnieć, że codziennie jego białe kwiaty języczkowe podnoszą się do godziny mniej więcej 16, by uzyskać położenie poziome, po czym opadają i około godziny 19 przylegają już do łodygi). Owoc to podłużna, brunatnawozielona, nieco wygięta na szczycie niełupka. Dla celów zielarskich pozyskujemy całe koszyczki kwiatowe na początku kwit­nienia roślin, w dni pogodne — kiedy rosa już całkowicie obeschnie. Zioło zbieramy ręcznie uszczykując delikatnie szypułki pod samym koszyczkiem. (Zawodowi zbieracze używają niekiedy specjalnie skon­ struowanych  grzebieni). Zebrany surowiec układamy w koszu bardzo luźno, gdyż łatwo się zaparza. Koszyczki rumianku suszymy ułożone cienką warstwą przy dobrym przewiewie powietrza w temperaturze nie przekraczającej 35°C. Dobrze wysuszone utrzymują silny, charak­terystyczny zapach.

Kwiaty rumianku zawierają do 1,5% olejku eterycznego, w którego skład wchodzi m.in. chamazulen, a ponadto wyodrębnino m.in. flawonoidy, kumaryny, żywicę, węglowodany i cholinę, kwasy or­ganiczne i sole mineralne. Dzięki związkom czynnym roślina posiada właściwości przeciwzapa­lne, potrafi niszczyć wiele rodzajów bakterii, jest skutecznym antidotum na różnego rodzaju alergie. Działa też rozkurczowo, wiatropędnie, reguluje trawienie, pracę nerek, nieco uspokaja i uśmierza bóle.

Napar z koszyczków. 2 łyżki kwiatów zalewamy 2 szklankami wrzącej wody i parzymy pod przykryciem przez 15 minut. Odcedzamy i pijemy 3 razy dziennie po pół szklanki pomiędzy posiłkami w zabu­rzeniach czynnościowych, a także w stanach zapalnych przewodu pokarmowego, w przypadkach wzdęć brzucha, kolek oraz bólów z powodu infekcji dróg moczowych. Napar stosujemy też do płukania jamy ustnej i gardła w różnego rodzaju stanach zapalnych, a także w formie okładów w zapaleniach spojówek, rogówki i tęczówki oka, na owrzodzenia, rany, oparzenia (m.in. słoneczne), świądy skóry, odleżyny. Zresztą lista zastosowań naparu rumianku w ziołolecznictwie jest jeszcze dość długa, podałem więc najbardziej powszechne, domowe jego zastosowania. W przypadku wielu innych (m.in. w zaburzeniach narządów rodnych i dla niemowląt) kurację zapisze lekarz. A swoją drogą, w wielu krajach rumianek pije się profilaktycznie, zamiast herbaty.

Kataplazm. 3—4 łyżki kwiatów rumianku zalewamy szklanką wrzątku, po 5 minutach delikatnie odcedzamy, owijamy w gęste płócienko lub podwójnie złożoną gazę, odczekujemy aż przestygnie i przykładamy na chore miejsca.

Nalewka. 4 łyżki kwiatów zalewamy 0,5 1 spirytusu, szczelnie zakręcamy butelkę i odstawiamy w ciemne miejsce (raz dziennie trzeba wstrząsnąć) na 14 dni. Po odsączeniu używamy 2 łyżeczki na szklankę wody do płukania gardła i okładów. Możemy też pić 2—4 razy dziennie 20—30 kropli w kieliszku wody w zaburzeniach przewodu pokarmowego.

Kąpiel w rumianku. 100 g koszyczków rumianku zalewamy 31 wody, doprowadzamy na krótko do wrzenia, trzymamy około 15 minut pod przykryciem, przecedzamy i wlewamy do wanny z ciepłą wodą. Około 20-minutowa kąpiel dezynfekuje całe ciało, łagodzi różnego rodzaju stany zapalne skóry, wpływa rozluźniająco i łagodnie uspokajająco.

Rumianek wchodzi m.in. w skład mieszanki ziołowej P y r o s a n, Nervosan , Vagosan , granulatuCholegran i Nervogran , maści Aescula n i Cheliwag . W sprzedaży jest też C h a m o -fix - gotowa herbatka rumiankowa, Azula n - płyn zawierający alkoholowy wyciąg z kwiatów oraz drażetki z rumiankiem o nazwie UldenoliUlventrol .

Słynny Marcin z Urzędowa (zmarły w 1573 r.) doceniając właś­ ciwości rumianku twierdził, że gdyby roślina nie występowała tak powszechnie, to jej cena byłaby wyższa od ceny innych leków, a w pewnym miejscu swojego zielnika stwierdza wprost (...), „Jest to ziele w każdym miejscu boleść uśmierzające, nawet przykładając na plastrze; dlatego je zowią: anodinum". Inny nasz słynny zielarz — Syreniusz polecał to pachnące ziele na „pobudzenie miesiączki u nie­ wiast (...) melancholikom na poprawę humorów (...) mężom na rozgrzanie ich oziębłości". A o tym, że rumian doceniała także medycyny renesansowa niech świadczą fragmenty ze spisanych rad Stefana Falimierza: „Kwiaty rumianku bolenie głowy i oczu oddalają i (...) którzy mają mdłą wątrobę, sok rumiankowy dany z wódką mleczową uzdrawia wątrobę i zimnicę odpędza i też rumian jest dobry na gorączki...". A słynny przedwojenny zielarz — dr Breyer twierdził: „W razie osłabienia nerwów nadmierną pracą, bezsennością lub ogólnym wyczerpaniem, szklanka naparu rumiankowego odświeża i wzmacnia".

Dzisiaj rumianek jest powszechnie stosowany nie tylko jako roślina lecznicza, ale bez niego trudno sobie wyobrazić cały przemysł kos­metyczny. Bo jak się obejść na co dzień bez rumiankowych mydeł, szamponów, płynów kąpielowych, kremów, płynów do twarzy czy maseczek kosmetycznych?

La Merced -Nijandari 5 2 2010

• « poprz.
• nast. »