Czy można zarazić się rakiem?

Nie wiadomo jeszcze, do jakiego stopnia wirusy są zamieszane w powstawanie nowotworów ani jakie infekcje „uruchamiają” poszczególne ich rodzaje

Rak jest plagą naszych czasów. Im więcej wiemy o jej przyczynach, tym lepiej będziemy mogli się bronić. Odkrycie „cichego wspólnika” raka, wirusa, którego można unicestwić za pomocą szczepionki, daje chorym nadzieję.

Na początku lat 80. rzadka postać raka, występująca niegdyś u sędziwych Żydów w Europie, nagle zaczęła pojawiać się u młodych amerykańskich gejów. Ustalono wtedy, że z powodu zarażenia wirusem HIV rozwijał się u nich również mięsak Kaposiego. Dzisiaj lekarze uważają, że również inne infekcje, na przykład zwykłe przeziębienie, mogą „uruchomić” różne rodzaje nowotworów, począwszy od leukemii dziecięcej, a skończywszy na raku szyjki macicy.Szerzeniu się tego ostatniego sprzyja wirus papilloma typu ludzkiego (HPV).Można się nim zarazić od partnera seksualnego. Opracowana ostatnio szczepionka nie działa na raka, lecz chroni przed wirusem. Nowotwór szyjki macicy  należy więc traktować jak chorobę zakaźną.…) Wobec tego, że powoduje ją infekcja, nasuwa się pytanie, czy można zarazić się również  rakiem piersi, prostaty albo jelit? Odpowiedź brzmi: i tak, i nie. Choroba nowotworowa to nie to samo co złapanie przeziębienia. Muszą zadziałać  również inne czynniki

Wirus zamieszany w powstanie raka jest jedną z wielu przyczyn w całym łańcuchu. Oprócz niego także w genach może być coś, co zwiększa prawdopodobieństwo powstania nowotworu. Wpływ na to mogą mieć również dieta i picie alkoholu – palenie jest istotnym czynnikiem ryzyka.  Zanieczyszczenie powietrza budzi podejrzenia. Jednak z wirusami w roli sprawców choroby rzecz jest o tyle niezwykła, że są jakby jej „włącznikiem”. Teoretycznie można go więc zablokować.(…) Jeśli infekcja wiąże się z początkiem niektórych nowotworów, jest sposób, żeby temu zapobiec: szczepienia. Tak właśnie stało się w przypadku raka szyki macicy i można przypuszczać, że w przyszłości podobnie zwalczane będą inne rodzaje choroby.
Nie wiadomo jeszcze, do jakiego stopnia wirusy są zamieszane w powstawanie nowotworów ani jakie infekcje „uruchamiają” poszczególne ich rodzaje. Szacuje się, że mogą odgrywać rolę w 20 proc. przypadków. W grudniu 2005 Uniwersytet Newcastle doniósł, iż drobne infekcje wirusowe, takie jak przeziębienie czy infekcja górnych dróg oddechowych,  mogą zapoczątkować chorobę nowotworową u dzieci.
Epidemiolog Richard McNally, korzystając z bazy danych o chorobach w  Manchester, zauważył, że w ciągu ostatnich 45 lat u dzieci do 15. roku życia występowały epidemie raka mózgu  i białaczki. Określił skupiska dzieci urodzonych mniej więcej w tym  samym czasie i w tym samym miejscu, u  których rozwinęły się owe schorzenia. W podobnych sytuacjach rodzice często szukają przyczyn choroby we wpływie środowiska zewnętrznego. Jednak McNally i jego zespół zidentyfikowali wzorzec jej występowania – pasował idealnie do tego, jaki spotyka się w chorobach zakaźnych.
„Odkryliśmy, że infekcja w czasie ciąży albo w pierwszym okresie życia dziecka może być czynnikiem usposabiającym do powstania nowotworu” – mówi McNally. Ale dodaje od razu, że „nie można zarazić się rakiem”. Jego badania wskazują na infekcję jako jeden z czynników leżących u jego początku, niebędący jednak jedyną przyczyną choroby.(…)
Z kolei według Leo Kinlena z Uniwersytetu Oksfordzkiego białaczka dziecięca nie jest skutkiem opadu radioaktywnego i skażeń środowiska, lecz wynikiem wymieszania ludności. Kinlen zauważył, że skupiska nowotworów  występują wtedy, gdy całe grupy ludzi  z miast przenoszą się w poszukiwaniu pracy i mieszkania w odległe miejsca – w pobliże pól naftowych, instalacji wojskowych, elektrowni jądrowych, do nowych miast. Przybysze  przynoszą ze sobą nowe infekcje wirusowe, które mogą wpłynąć na rozwój chorób nowotworowych wśród miejscowej ludności.(…)
Badania nad związkiem między wirusami i nowotworami prowadzone są od prawie stu lat. W 1908 roku Duńczycy Wilhelm Ellermann i Oluf Bang zidentyfikowali wirusa odgrywającego rolę w powstawaniu białaczki u kurcząt. W 1911 Peyton Rous odkrył w USA wirusa przyczyniającego się do powstawania u kurcząt mięsaka. W latach 60. dostał za to Nagrodę Nobla.
W tej samej dekadzie stwierdzono po raz pierwszy związek między zakażeniami a rakiem u ludzi. Brytyjski naukowiec Anthony Epstein słuchał wykładów Denisa Burkitta, chirurga, który zidentyfikował najczęściej spotykaną w Afryce odmianę nowotworu dziecięcego, zwaną obecnie chłoniakiem Burkitta.
Epstein naniósł na mapę przypadki choroby występujące wzdłuż wilgotnych nizin Afryki Środkowej i zauważył, że ten szlak pokrywa się z pasem występowania malarii. Postawił więc hipotezę, że rak jest powodowany przez czynnik zakaźny, roznoszony przez malaryczne moskity. Przez dwa lata próbował odnaleźć go pod mikroskopem elektronowym. Pewnego razu otrzymał  z Ugandy materiał z biopsji guza. Epstein założył z niego hodowlę komórek. Pojawiła się w niej nieznana wcześniej forma wirusa opryszczki, dziś określana jako wirus Epsteina-Barra. (…) Niemal każdy jest jego nosicielem. Zwykle nie powoduje żadnych skutków. Problemy mogą się pojawić, gdy zaczną oddziaływać inne czynniki, jak malaria w Afryce.(…)
Dowodem na to, że wirus przyczynia się do powstawania raka jest znaczne zmniejszenie liczby zachorowań na nowotwór wątroby po wprowadzeniu szczepień przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Mimo szumu wokół diagnozowania i leczenia raka niewiele wiemy o jego przyczynach. Jeśli jednak naukowcy przygwożdżą konkretnego wirusa, szczególnie niebezpiecznego, tym samym możliwe jest przerwanie procesu wywołującego chorobę i śmierć. (…)
Z wirusami i bakteriami  żyjemy na ogół harmonijnie, dopóki system odpornościowy organizmu funkcjonuje sprawnie. Dlatego wirus Epsteina-Barra większości z nas nie czyni krzywdy.  Pacjenci po transplantacji serca umierają w ciągu pierwszych dni po operacji  nie z powodu ustania pracy serca czy odrzucenia przeszczepu, lecz dlatego, że pojawia się chłoniak towarzyszący wirusowi Epsteina-Barra. Chorzy ci otrzymują duże dawki leków immunosupresyjnych, wirus daje o sobie znać, rozwija się nowotwór.
Znalezienie jednej z przyczyn nowotworu – nawet odgrywającej niewielką rolę – oznacza możliwość zapobiegania mu. Gdy w grę wchodzi wirus, możliwe jest zastosowanie szczepionki przerywającej proces chorobowy.
Doskonałe wyniki prób ze szczepionką przeciw rakowi szyjki macicy zostały przyjęte z euforią. (…) Może stać się ona bardziej skutecznym narzędziem zapobiegania chorobie niż badania przesiewowe.
Rak jest plagą naszych czasów. To choroba  wzbudzająca najwięcej lęku – wydaje się, że  nadchodzi znikąd i zabija na chybił trafił. Im więcej  wiemy o jej przyczynach, tym lepiej będziemy mogli się bronić. Specjaliści radzą, by jeść dużo owoców i warzyw, umiarkowanie pić alkohol, rzucić palenie i ćwiczyć. Ale wielu ludzi prowadzących zdrowy tryb życia zmarło na raka. Odkrycie jego „cichego wspólnika”, wirusa, którego można unicestwić za pomocą szczepionki, to nie powód do paniki, ale do nadziei

Onet.pl